A new website has been launched for Katipunan: Journal ng mga Pag-aaral sa Wika, Panitikan, Sining at Kulturang Filipino at https://ajol.ateneo.edu/katipunan . This site will be archived on 31 May 2022.

Sakit ng Loob, Sakit ng Labas: Pagtutumbas sa mga Neolohismong Umusbong sa Kontemporanidad ng COVID-19 Tungo sa Pag-unawa ng Kasaysayan ng Ketong sa Patolohiyang Pilipino

Axle Christien Tugano

Abstract

Layunin ng artikulong ito na itampok ang umaalingawngaw na isyu patungkol sa pandemyang dulot ng COVID-19 sa Pilipinas. Sa pagsasapantaha, tila bagang itinatrato ng mga kontemporanyong Pilipino ang paglaganap nito bilang isang bago at kaunaunahang sakit na naranasan ng ating lipunan. Sinasalamin lamang nito ang hindi lipos na pag-aaral patungkol sa patolohiyang Pilipino. Kaya’t may tendensiya na balahuin o hindi seryosohin ng balanang Pilipino ang kinahaharap na pandemya dahil bukod sa kulang ang mga kaalaman ukol dito, posibleng hindi na napipiho ang naging hamon at tugon ng ating lipunan sa mga nagdaang sakit (na mas malala pa nga sa COVID-19). Kaya’t sinakyan ko ang mga neolohismong nauso ngayong panahon ng COVID-19 at walang dudang naipasok sa korpora ng modernong bokabularyong Pilipino. Tinitiyak na sa pamamagitan ng pagtutumbas na ito, madaling matatalisod at mauunawaan ang saysay ng mga naunang sakit sa Pilipinas. Bagamat pabaliktad ang galaw ng argumento; gagamitin ang kasalukuyan upang unawain ang nakaraan. Sa ganitong galaw, mapapatunayan na hindi naman na ganoon kabago ang mga neolohismong aking napansin. Tumuon ang pag-aaral na ito sa muling pagsilip sa sakit na Hansen’s disease o ketong na sumalot sa Pilipinas noong maagang bahagi ng dantaon 20. Bumuo ito ng labis na pagkabahala at takot sa mga Pilipino. Halos isandaang taon pagkatapos, sumibol naman sa maagang bahagi ng dantaon 21 ang COVID-19. Higit pa sa komparatibong lenteng hatid ng pag-aaral na ito, maililibra ang dalawang sakit sa kung paano masusukat ang pinagdaanang danas ng mga Pilipino. Bagamat nasa magkaibang epoka at intensidad, kapwa nakapagbigay ang dalawang sakit ng labis na takot sa lipunang Pilipino.

unang ipinasa: 30 Oktubre 2020
tinanggap para sa publikasyon: 4 Disyembre 2020

Keywords

sakit, COVID-19, ketong, patolohiya, neolohismo, wika

Full Text:

PDF

Refbacks

  • There are currently no refbacks.